Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları tarafından 4 Eylül 1919’da gerçekleştirilen Sivas Kongresi, ulusal bağımsızlığın benimsenmesi ve milli kurtuluş hareketinin yönünü belirleyen dönüm noktalarından biridir. Sivas’ta düzenlenen etkinlikler kapsamında Atatürk’ün şehirdeki gelişi temsili olarak canlandırıldı; 1058 kişi Sivas ağırlama halayı çekti. Yarın protokol üyeleri Atatürk Anıtı’na çelenk sunacak ve Atatürk ve Kongre Müzesi’nde kongre temsili olarak tekrar hayata geçirilecek.
Etkinlikler arasında SOLOTÜRK gösteri uçuşu, çeşitli konserler ve Sivas 10. Tarım, Hayvancılık ve Gıda Fuarı’nın açılışı bulunuyor. 4 Eylül etkinlikleri ise 7 Eylül’de doğa yürüyüşü, 4 Eylül Kupası Satranç Turnuvası ve Klasik Otomobil Fuarı ile sona erecek.
Atatürk, Samsun’da başlattığı ulusal kurtuluş mücadelesini Amasya’dan sonra 27 Haziran 1919’da Sivas’a taşıyarak burada milli bir kongre yapılmasına karar verdi. 4 Eylül 1919’da bugünkü Atatürk ve Kongre Müzesi binasında kongrenin başlangıcı yapıldı; resmi çalışmalar 7 gün sürdü ve 11 Eylül 1919’da sonuç bildirgesiyle tamamlandı.
“MANDA VE HİMAYE KABUL EDİLEMEZ” ifadesiyle öne çıkan tartışmalar, Sivas’ın milli hareket için taşıdığı stratejik önem ve bağımsızlık yönündeki kararlı tavrın bir göstergesi olarak öne çıktı.
O dönemde Sivaslı kadınlar Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ni kurma çalışmalarına girişti. Atatürk, Türk kadınlarının Milli Mücadele’ye aktif katılımını önemsedi ve Sivas’ta örgütlenme süreçlerini geliştirdi.
Sivas Kongresi, ulusal hareketin meşru organlarını kurarak halkı birlikte hareket etmeye teşvik etti. Bu süreç, 9 Eylül 1922’de büyük zafer ve 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanı ile taçlandı. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü Başkanı Özden Aydın, Atatürk’ün Samsun’dan sonra birçok kongre ve miting düzenlediğini; Sivas’ın stratejik konumu ile halkın coşkulu desteğinin milli mücadelenin seyrinde kritik rol oynadığını belirtiyor.